Neden Daha Fazla Kiraz Yemeliyiz?

Kirazın anavatanının Hazar denizi, Kafkasya’nın güneyi, Kuzey ve Kuzeydoğu Anadolu olduğu öğrenilmektedir. Giresun şehrimiz adını bölgede yetişen, latince ismi Cerasus avium olan yabani kirazlardan almıştır. Kiraz ufak, yuvarlak, parlak, koyu kırmızı ve çekirdekli bir meyvedir. Çeşidine bağlı olarak, ebatları ve lezzetleri değişkenlik gösterir. Kiraz meyvesinin renkleri sarı ile kırmızıdan neredeyse siyaha kadar değişir. Latince ismi […]

Kirazın anavatanının Hazar denizi, Kafkasya’nın güneyi, Kuzey ve Kuzeydoğu Anadolu olduğu öğrenilmektedir. Giresun şehrimiz adını bölgede yetişen, latince ismi Cerasus avium olan yabani kirazlardan almıştır. Kiraz ufak, yuvarlak, parlak, koyu kırmızı ve çekirdekli bir meyvedir. Çeşidine bağlı olarak, ebatları ve lezzetleri değişkenlik gösterir. Kiraz meyvesinin renkleri sarı ile kırmızıdan neredeyse siyaha kadar değişir. Latince ismi Prunus avium olan kiraz Rosaceae gülgiller ailesindendir. Meyvenin ortasında bir tek çekirdek bulunur. Kiraz çekirdekleri toprağa ekilerek kiraz fidanları ve ağaçları üretilir. Ticari kirazlar Prunus avium cinslerin elde edilir. Tatlı kiraz çeşitlerinin çoğu yabani kirazlardan geliştirilmiştir. İlkbaharda çiçek açması için kış soğuğu gerektirir. Ağaçlar ilkbaharda, şeftalilerden hemen sonra ve elmalardan daha erken çiçek açar. Asya’da, özellikle Japonya‘da, kiraz çeşitlerinin çiçekleri hoşluğu ile şöhretlidir.
Kirazlar, kış sıcaklıklarının çok şiddetli olmadığı ve yaz sıcaklıklarının ılımlı olduğu dünyanın her yerinde yetiştirilmektedir. 2014 senesinde tatlı kirazların dünya yapımı 2.25 milyon ton olmuş ve Türkiye bu ölçünün % 20’sini üretmiştir. Amerika Birleşik Devletleri ve İran da büyük kiraz üreticileridir.

Kiraz Neden Bereketlidir?

Kiraz yalnızca lezzetli ve güzel bir yaz meyvesi değildir aynı zamanda gıdasal faydalar da sağlar. Kiraz antosiyaninler, kuersetin, hidroksisinamatlar, potasyum, karotenoidler ve melatonin bakımından zengin, tarih evveli zamanlardan beri harcanan besleyici bir meyvedir. Ananesel Çin tıbbında kan dolaşımını artırmak, cilt sıhhatini geliştirmek, bitkinlik ve halsizliği eksiltmek için kullanılır. Kiraz dalağı kuvvetlendirmek, ishal gibi sindirim meselelerini gidermek, bedeni gençleştirmek ve iştahı uyarmak için de kullanılır. Kiraz çekirdekleri ananesel tıpta hala çok ufak dozlarda kullanılan boğaz, göğüs sızısını, mide sızısını hatta doğum sancılarını rahatlatan prusik asit kapsar. İşte mevsim süresince daha fazla kiraz yemenin başlıca nedenleri:

Mineral Kaynağıdır

Kiraz potasyum, demir, çinko, bakır ve manganez gibi bir hayli mineralin iyi bir kaynağıdır. Bir kadeh kiraz önerilen günlük potasyum bedelinin takribî yüzde 9’unu karşılar. Bu nefis meyvedeki potasyum inme tehlikesini, hipertansiyonu ve yüksek tansiyonu, adale kramplarını eksiltir ve adale eforunu artırır.

C Vitamini Kaynağıdır

Koyu kırmızı kirazlarda natürel bir antioksidan olan C vitamini bulunur. Bedende dokuları onarması ve kollajen üretmesi için C vitamini kullanılır. C vitamini cilt sıhhatini, tendonları, bağları, kan damarlarını ve kıkırdakları gözetmek için de ehemmiyetlidir. Kirazın cilde sağladığı faydalar cildi etkileyen enflamatuar meseleleri eksiltme, elastikiyetini artırma ve ihtiyarlama bulgularını eksiltme biçimindedir. C vitamini ayrıca yaraları iyileştirmek, kemikleri ve dişleri sağlam yakalamak için de lüzumludur. C vitamini için önerilen alım bayanlar için 75 miligram, hamile bayanlar için 85 miligram, emziren bayanlar için 120 miligram ve erkekler için 90 miligramdır. Bir su kadehi taze koyu kırmızı takribî 21 adet kiraz 9,7 miligram C vitamini kapsar ve bu ölçü erişkinler için önerilen günlük C vitamini lüzumunun takribî %15’ini karşılar.

Yüksek Antioksidan Kaynağıdır

Kirazın en güçlü bereketlerinden biri antioksidan içeriği yüksek olmasıdır. Bu özelliği ananesel tıp pratisyenleri tarafından tanınır ve gut, artrit, fibromiyalji gibi iltihaplanma ile alakalı rahatsızlıkları olan bireylere takviye etmek için kullanılır. Antioksidan denilen hücresel gözeticiler ihtiyarlamayı yavaşlatır ve kalp hastalığı, kanser, alzheimer, diyabet ve obezite gibi kronik hastalıkları önler.

İrini Eksiltir

Kiraz iltihaplanma önleyici besinlerin başında kazanç. Antosiyaninler kiraz rengindeki koyu kırmızı rengini veren kimyevi bileşiklerdir. Zehirli Maddeler ve hür radikaller ihtiyarlama sürecini süratlendirebilir ve hücre vefatı ve zararına neden olabilir. Antosiyaninler bedenin besinlerin dağılınmasıyla ortaya çıkan zehirli maddelerden ve hür radikallerden hasar görmesine mani olur ancak bu antioksidanların artrit gibi inflamatuar meselelere karşı verimli olabileceğini göstermek için insanlar üzerinde daha fazla araştırma yapılması gerekir.

Gözler İçin Bereketlidir

Kirazın verimlerinden bir öbürü gözlere hasar veren hür radikallerle savaşmalarıdır. Maküler yozlaşma ve glokom hür radikallerden ve oksidatif stresten kaynaklanır. Kiraz, makula yozlaşmayı ve göz zararını önlemeye takviyeci olan güçlü antioksidanları sebebiyle glokom için natürel bir ilaçtır.

Artrit ve Gut Hastalığına İyi Kazanç

Muhtelif çalışmalar kiraz tüketiminin osteoartrit hastaları için verimli olduğunu göstermiştir. Bir inflamatuar artrit olan gut hastalığı, ürik asit ismi verilen bir atık mahsulün eklemlerde kristalleşmesi gidişatında fazla sızıya ve şişmeye neden olur. Bir çalışmada yalnızca iki gün süresince kiraz harcayan gut hastalarının kiraz yemeyenlere mukayeseyle %35 daha düşük gut hücumu yaşadığı tespit etilmiştir.

Diyabete Karşı Korur

Kirazlara renk veren, çok rakamda verimi olan natürel renklendiriciler olan antosiyaninlerin hayvan pankreatik hücrelerini kullanan laboratuvar çalışmalarında insülin yapımını yüzde 50 artırdığı görülmüştür. Kirazların anti-inflamatuar tesiri bedeni sağlıklı yakalamaya takviyeci olur ama dahası glisemik indeksi bir hayli meyveden daha düşüktür. Böylece hem diyabete karşı korur hem de zati varsa vaziyeti idarer. Bu doğrultusuyla kiraz şeker hastaları için öteki bir hayli meyveden daha iyi bir atıştırmalıktır.

Kalp Hastalığı Tehlikesini Düşürür

Kiraz metabolik belirtili hastalarda, yağ ve glikozun tertip edilmesine takviyeci olmak için kullanılan reçeteli ilaçlar gibi kardiyovasküler sağlık için faydalıdır. Araştırmalar kirazın yüksek polifenol içeriği sebebiyle kan tazyikini düşürmeye takviyeci olabileceğini bulmuştur.

Kolesterolü Frenler

Araştırmalar kirazın LDL olarak öğrenilen “makûs” tip de dahil olmak üzere toplam kolestrolün düşmesine takviyeci olabileceğini göstermiştir. Bu ehemmiyetlidir zira kolestroldeki her %1’lik eksilme kalp hastalığı tehlikesini %2 oranında düşürür ve yüksek LDL, kalp krizi tehlikeyi ile alakalı olarak özellikle kaygı vericidir.

Kanser Tehlikesini Eksiltir

Kirazın bazı kanser cinslerini inhibe ettiği gösterilmiştir ve kirazda bulunan siyanidin bedendeki hür radikal arınma etkinliğini ehemmiyetli miktarda çoğaldırır. Araştırmalar kirazların kanser hücrelerinin artmaları için lüzum dinledikleri proteinlere ulaşmalarını yasaklayarak bu verimi sağlayabileceğini göstermektedir.

Yüksek Lif Posa Kapsar

Yüksek oranda lif kapsayan kiraz daha tok sezdirir ve çok fazla kalori harcama tehlikesini, yenilen yiyeceklerin sindirim sisteminden geçmesine takviye ederek kabızlık ihtimalini eksiltir. 1 kadeh taze koyu kırmızı kiraz 2,9 gram perhiz lifi kapsar, bu ölçü önerilen günlük ölçünün yüzde 7,6’sı ile 13,8’i arasındadır. Kirazlardaki perhiz lifi sütun kanseri tehlikesini eksiltmeye destekçidir.

Kilo Hakimiyeti Sağlar

Fazla kilo alımı kanser tehlikesini artırabilir. Perhiz lifi tüketimi kilo hakimiyeti sağlar. Kirazların iltihaplanmayı ve stresi eksiltme, kolesterol seviyelerini iyileştirme ve sağlıklı bir uyku döngüsü elde etmeye takviyeci olmaları sebebiyle göbek yağını eksilttiği gösterilmiştir. Bir su kadehi taze kiraz yalnızca 22 gram karbonhidrat bulundurur ve 87 kaloridir ve yarım gramdan daha az yağ kapsar. Erişkinlerin her gün 1, 5- 2 kadeh harcaması önerilir.

Belleği Geliştirir

Araştırmalara göre bu lezzetli meyvenin kapsadığı antosiyaninler farelerde hafıza ve motor işlevlerin iyileştirilmesine takviyeci olmaktadır. Araştırmalar kiraz yemek ile Alzheimer’ın önlenmesi arasında bir iletişim olduğunu göstermektedir.

İyi Bir Gece Uykusu Sağlar

Melatonin, beyindeki ufak bir bez olan epifiz bezinin ürettiği bir hormondur. Bu hormon uyku ve açıkgözlük döngüsünü hakimiyet etmeye takviyeci olur. Kiraz bedende melatonin yapımını teşvik eden en iyi yiyeceklerden biridir. Kolay yatamayanlar uyumadan hemen evvel bir avuç kiraz yemeyi düşünebilir.
Anekdot: Vişnelerdeki melatonin seviyesi tatlı kirazlara mukayeseyle daha yüksektir.

Egzersiz Sonrası Sızıyı Eksiltir

Kiraz egzersizle alakalı adale sızıları olanlar için en çok nasihat edilen gıdalardan biridir ve seneler süresince bu özeliğiyle alakalı araştırmalar yapılmıştır. Kiraz egzersizlerden sonra ortaya çıkan sızıları eksiltir. Ayrıca hücresel eskimeye ve egzersiz sırasında yırtılmaya karşı korur ve adale iyileşmesini takviyeler. Zorlu bir çalışmadan ya da yorucu bir günün ardından sabah uyanıldığında kahvaltıda da yenilebilir.

Kiraz Nasıl Harcanabilir?

Mevsimindeyken taze kirazlar doğrudan yenilebilir, yulaf ezmesine, yoğurda, salatalara, tatlılara, meşrubatlara ve smoothie’lere ilave edilebilir, kompostosu, reçeli yapılabilir. Giresun’da kirazın kavrulmasıyla yemek yapılmaktadır. Maksimum fayda sağlamak için kirazlar koyu kırmızı olmalı, taze ve ham harcanmalı ancak yararları çok olsa da früktoz kapsadığı için fazlaya kaçılmamalıdır. Taze kirazlar buzdolabında bayağı olarak birkaç hafta kalabilir. Kiraz genellikle taze olarak harcansa da kolayca dondurulabilir. Yıkanıp kurulandıktan sonra torbalara koyularak dondurulan kirazlar bir seneye kadar saklanabilir. Dondurulmuş ve konserve edilmiş kirazlar daha düşük bir antioksidan içeriğe sahiptir. Konserve kiraz ilave şeker kapsayabilir.

Kirazın Muhtemel Yan Tesirleri Nelerdir?

Kiraz harcamak erişkinler, çocuklar, hamile veya emziren bayanlar için tehlikesizdir ancak kiraz yedikten sonra su içilirse midede kabarıklık ve hazımsızlık yapabilir. Olgunlaşmamış, çiğ kirazlar da karın sızısı ve ishal sebebi olabilir. Kiraz seyrek de olsa alıngan bireylerde alerjik tepkine neden olabilir. Tıbbi emeller için büyük dozda alınmasının tamamen tehlikesiz olup olmadığını gösteren yeterli araştırma bulunmamaktadır. Şu anda rastgele bir ilaçla öğrenilen bir etkileşimi yoktur.