Spinal Stenoz Kanal Darlığı Nedir?
Omurga vertebra, kafatasının altından başlayıp kuyruk sokumuna kadar sırt süresince uzanan kemik yapıdır. Omurganın orta kısmında bulunan boşlukta spinal kanal omurilik spinal kord denilen asap doku uzanır. Omurilikten çıkan, duyu ve hareket motor liflerini taşıyan asaplar bedene ufalar. Omurga kemiklerinin arasında bulunan diskler, omurilik dediğimiz asap dokusunun ön komşuluğundadır. Omuriliğin arka komşuluğunda ise, omurga kemiklerinin […]
Omurga vertebra, kafatasının altından başlayıp kuyruk sokumuna kadar sırt süresince uzanan kemik yapıdır. Omurganın orta kısmında bulunan boşlukta spinal kanal omurilik spinal kord denilen asap doku uzanır. Omurilikten çıkan, duyu ve hareket motor liflerini taşıyan asaplar bedene ufalar. Omurga kemiklerinin arasında bulunan diskler, omurilik dediğimiz asap dokusunun ön komşuluğundadır. Omuriliğin arka komşuluğunda ise, omurga kemiklerinin birbiriyle irtibatlarından biri olan faset eklemler yer alır. 
Spinal stenozda, muhtelif sebeplerle omurilik dediğimiz asap dokusunun bulunduğu boşluk spinal kanal daralmıştır spinal stenoz; spinal darlık ve buna bağlı olarak asap dokuya omurilik; spinal kord bası olmaktadır.
Spinal stenoz spinal darlık, yaşlı popülasyonda yaygın olarak görülen muayenehane bir tablodur. Bu yaş grubunda dejeneratif sebeplere bağlı oluşur. Yaşla beraber omurga disklerinin su oranı eksilir. Bunun neticesinde elastikliğini ve yüksekliğini kaybedip sertleşen bu diskler dışa doğru bombeleşirçıkıntı yapar ve spinal dokuya omuriliğe bası yapar. Aynı biçimde faset eklemler de yaşla beraber osteoartrit kireçlenme sebebiyle kalınlaşarak omuriliğe bası yapar. Yeniden eklemlerde zamanla kalınlaşmaya neden olan iltihabi romatizmal hastalıklar da faset eklemi etkileyerek tabloyu ağırlaştırabilir.
Omurga zararına bağlı veya dar omurga kanalına sahip gençlerde de bu tablo görülebilir.
Ayrıca doğumda oluşan omurga yanılgıları, doğuştan dar bir omuriliğe sahip olmak, fıtıklı diskler, omurga çarpıklığı veya skolyoz, anormal kemik tahribine ve yine kumpassız kemik gelişmesine neden olan Paget’in kemik hastalığı, kemik urları, akondroplazi de spinal stenoza neden olabilir.
Spinal Stenoz’un Bulguları Nelerdir?
Spinal stenoz, her zaman semptom vermeyebilir. Ciddi spinal kanal darlığı olup hiçbir semptomu olmayan bir hayli olay bulunmaktadır. Semptomu olan hadiselerde, darlığın yerine ve hangi asapları etkilediğine bağlı olarak değişen şikayetler olur. Konumuna göre esasta iki tip spinal stenoz vardır: 
Servikal Stenoz’da, servikal bölgedeki boyun omurga kanalında darlık vardır. Servikal bölgeden geçen asapların hakimiyet ettiği beden kısımlarında semptomlar ortaya çıkar. Boyun sızısı; tek taraflı el, kol, bacak ve ayakta anlaşma, karıncalanma, eforsuzluk; yürüme ve denge problemleri; şiddetli hadiselerde mesane disfonksiyonu idrar kaçırma olur.
Öbürü Lomber Stenoz’dur alt sırt; bel bölgesi ve spinal stenozun en yaygın biçimidir. Sırt ve bel sızısı; tek taraflı bacak ve ayakta anlaşma, karıncalanma, eforsuzluk olur.
Spinal Stenoz Tanısı
Hastanın mevcut şikayetlerinin neler olduğu, ne zamandır devam ettiği, bu şikayetleri artıran ve rahatlatan vaziyetler, geçmişteki travma ve harekât hikayesi, daha evvel tanı konulmuş hastalıkları denetlenir. Fizik tetkikin ardından görüntüleme Direk grafi, MR, BT, Elektromyelogram spinal asapların vaziyeti için, kemik taraması kemik zararı ve gelişmesi tespiti için yapılır.
Spinal Stenoz Rehabilitasyonu
Darlığın yerine ve şikayetlerin şiddetine göre rehabilitasyonun biçimi tanımlanır. Semptom yokluğunda veya hafif semptomların varlığında, konut içi güvenlik tedbirleri ve kumpaslı hekim hakimiyetleri yeterlidir. Hastalar eğilmekte eforluk sürükleyebileceğinden eşyaların ve yatağın konumu buna göre ayarlanmalıdır. Yürümede eforluk varsa baston veya yürüteç kullanılmalıdır.
Semptomu olan hastalarda ilaç ve fizik rehabilitasyon ilk alternatiftir. Hastalar genellikle sızıyı rahatlatmak ismine hareketlerini eksiltirler. Bu da zamanla adalelerde zayıflamaya, adale eforsuzluğuna neden olur. Adale eforsuzluğu ise kemiklerdeki zararlanmayı ve iltihabi vaziyeti ağırlaştırır. Bu sebeple hekimin önerdiği egzersiz programına uyulmalıdır. İlaç olarak ilk alternatif non-steroid analjeziklerdir steroid yapıda olmayan sızı kesiciler; ibuprofen, naproksen gibi. Bu sızı kesiciler uzun süreli kullanılacağından ve yan tesirleri olduğundan yalnızca hekimin önerdiği sızı kesiciler, önerildiği dozda kullanılmalıdır. Daha şiddetli sızılarda hekim hakimiyetinde olmak kaydıyla narkotik analjezikler kodein gibi sınanabilir. İnflamasyonu hakimiyet etmek için oral steroidler kullanılabilir ve yerel steroid enjeksiyonu yapılabilir. Ancak yan tesirleri mevzusunda dikkatli olunmalıdır.
Kalınlaşmış bağ dokusu olan spinal stenozlu hadiselerde Perkütan Lomber Dekompresyon Prosedürü PILD uygulanabilir. Genel anestezi altında yapılmadığından cerrahinin tehlikeli olduğu şahıslarda alternatif olabilir.
Öteki rehabilitasyonlardan fayda görmeyen, şiddetli semptomu olan hadiselerde cerrahi açıdan tehlike yoksa operasyon düşünülür. Bu harekât prosedürleri, spinal kanaldaki darlığı gevşetmeyi emeller ve semptomları iyileştirmede en kesin çözümdür. Ancak bazı hadiselerde harekât sonrası muayenehane tablo tekerrür oluşup, şikayetler daha şiddetli olabilmektedir. Ayrıca işleme bağlı enfeksiyon, tromboz pıhtı ve nörolojik karmaşıklıklar oluşabilmektedir.
Tüm bunlar göz önünde bulundurularak hastaya en uygun rehabilitasyon biçimi tanımlanıp uygulanır.
Bibliyografi:
https://www.medikalakademi.com.tr/spinal-stenoz-nedir-bulguları-ve-rehabilitasyonu/
http://www.turknorosirurji.org.tr/TNDData/Books/164/lomber-spinal-stenoz.pdf
Anekdot:Mevzu detaylı bir biçimde incelenmiştir. Yalnızca internet siteleriyle kalmayıp tıp kitaplarından da faydalanılmıştır.
Yazar:Tuğçe Baş
